Rehabilitasyonu etkileyen psikolojik faktörler
Sakatlık olduğunda sporcuya yardım etmek spor
psikoloğu için giderek olağan hale gelmektedir. sakatlanmış bir sporcu için
yardım sağlamada 5 alan vardır.
1-Hedef belirleme: Sporcular bazen ciddi bir
sakatlık olduğunda motivasyonlarını kaybederler ve uzun bir süre oynamama
ihtimali antrenman programı ve hedeflerle ilerleme için bozucu olacaktır. Hedef
belirleme mükemmel bir motivasyon tekniğidir. Ama etkili bir şekilde
uygulanması için uzman gerektirir. Antrenöre
danışmada bir spor psikoloğu rehabilitasyon periyodu boyunca kendine güven ve
motivasyonu devam ettiren gerçekçi hedefler tasarlamada sporcuya yardım edebilir.
2-Gevşeme eğitimi: ağrı kaygı gerginlik ve
sıkıntı sıklıkla spor sakatlıklarını kolaylaştırır ve çeşitli fiziksel ve
zihinsel stres tepkilerine yol açar.uygun bir gevşeme eğitimi bu semptomlarla başa çıkmada sporcuya yardım
edebilir ve böylece daha tolere edilebilir bir kabul periyodu ve
rehabilitasyonda yardım etmektedir.
3-Hayal etme / canlandırma: sakatlık genellikle
alıştırmayı engeller ve zihinsel alıştırma için ideal bir fırsat sunar.bir çok
uygulaması vardır rehabilitasyon sırasında kayda değer 3 özel kullanımı vardır.
a)Teknik becerilerin spesifik zihinsel alıştırması
b)Müsabakaya ilişkin hareketler ve stratejilerin
zihinsel provası
c)Hayal etme müsabakaya tekrar dönmeye ilişkin
bastı ve potansiyel sitrese sporcuyu hazırlar.
4-Kendi kendine konuşma: Bir çok sakatlanmış
sporcu oldukça negatif ve irrasyonel düşünceler üzerinde durmaya meyillidir.bu
nedenle spor piskoloğu sakaltlıktan doğan hayal kırıklığından ziyade dönme
antisipasyonuna konsantre olan daha uygun ve pozitif düşünce görüntülerinin nasıl
geliştirebileceğini öğretebilir.
5-Sosyal destek: Sporcular sıklıkla sakatlığa çok kötü bir
şekilde bir tepki verirler kederli ve deprese olurlar. spor pisikoloğu
sakatlığın neden olduğu duygularla nasıl ilgileneceği üzerine rehber uygun
destek ve teşvik sağlayabilir.
Ciddi saktalığın görülmesine takiben sporcular, mood
durumu bozukluğu yaşarlar. Mood bozuklukları sakatlığı takip eden 24 saat
içinde meydana gelir ve başarılı bir toparlanma ilerledikçe bu yok olur.
sakatlık ne kadar ciddi olursa, mood bozuklukları o kadar belirgin olur. Mood
bozukluklarının erken teşhis ve tedavisinin sporcunun başarılı bir
rehabilitasyonunu artırmada etkilidir. Jevleva ve orlick tarafından rapor
edilen bir çalışmada hızlı iyileşenler ,tutum ,hayata bakış açısı , stres düzeyini
,soysal destek ,kendi kendine konuşma ,hedef belirleme ve zihinsel hayal etme
konularında yavaş iyileşenlerle karşılaştırılmışlardır. Araştırmanın sonuçları,
hızlı iyileşenlerin pozitif konuşma hedef belirleme ve iyileşmeyi hayal etme
piskolojik faktörleriyle yakın ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Grove,
hanrahan, stevard tarafından rapor edilen bir araştırmada yavaş toparlanma
hızlı toparlanmaya göre daha içsel sabit olmayan ve kontrol edilebilir olarak
algılanan nedenlerden sorumlu tutulmuştur. Sporcular genellikle hızlı
toparlanma için antrenöre kredi vermeye isteklidirler, ama yavaş toparlanma
için terapisti suçlamaya istekli değillerdir.
Özetlenecek olursa yavaş sitresi ve
özellikle olumsuz yaşam stresi ile sporcu sakatlığı arasından bir ilişki olduğu
görülmektedir.yaşam stresi indexlerinin ,sakatlanma riski yüksek sporcuları
belirlemede bir teşhis ölçeği olarak kullanımı, ön sezgili olarak çekici ve
klinik yönden değerli görülmekle beraber, yaşam stresi ölçeklerinin, bir sporcunun sakatlanma potansiyelini
belirlemede, önlemeye yönelik önceden tahmin aracı kullanılabilmesi halen olgunlaşmamış bir olgudur.hem
kavramsal hemde metodojik konuların daha da geliştirilmesi gereklidir.
KAYNAKLAR
1-Anderson M.B Williams J.M.
(1988) “A MODEL of stres and Athletic injury Prediction and Prevention”J of
sport and exercise psyglogy
2-Bergandi, T.A.
(1985)”psyhogicial Variables Relating to the incidence of athletic
İnjury”
int.J. of sport psychology
3-Bull S.J (1993) Sport
psycology self-help Guide Edinburgh :
The Crowoord Press
4-Cox,R.H. (1990)Sport
Psychology Concepts and Applications, Dubuque. Wm C. Brown Publishers, 50-81
5-Cryan,
P.D.Alles,W.F.(1983).”The relationship between stres and college football
injuries”. J. of Sport Medicine 23, 52-58
6-Kerr, G.Minder ,
H(1988)”Psychologicial Factors Releated to the Ocurrence of Athletic injuries”
J. of Sport and Exercise Psycologhy 10, 167-173
7-May ve ark (1985) “A
Psychological Study of Health, injury and Performance in Athletes on the US
alpine Ski Team”The Phsycian and Sport Medicine 13(10),111-115
8-Yukelson. D,
Murphy,S(1993)”Psychologicial Considerations in injury Prevention” Sport
injures Edit Renström,P.A.F.H.London: Blackwell Scientific Publications 321-333